dunning-kruger-etkisi
4

Dunning Kruger Etkisi Nedir?

Belli bir konuda acemi ya da bilgisiz insanlarda görülen, hayali üstünlük hissi şeklinde tanımlanan Dunning Kruger Sendromu halk arasındaki adıyla cahil cesareti olarak tanınır. Kavram, Cornell Üniversitesi’nde çalışmalarda bulunan David Dunning ve Justin Kruger tarafından 1999 yılında ortaya atılmıştır. Bilim dünyasında kabul görmesinin üzerine yukarıda adı geçen ikili 2000 yılında Nobel psikoloji ödülünü kazanmıştır. Kavramın temelinde Charles Darwin’in 19.yüzyılda kurduğu şu cümle yatar.

“Cahillik, daha sıklıkla bilgiyi değil güveni doğurur; ısrarla şu veya bu problemin bilimle çözülemeyeceğini iddia edenler, çok bilenler değil, az bilenlerdir.”

McArthur Wheeler tiplemesi

Peki Bu Araştırmaya Neden Olan Olay Nedir?

Araştırmanın çıkış noktası oldukça tuhaf ve ilgi çekicidir. 1995 yılında orta yaşlarında olan McArthur Wheeler adındaki kişi gündüz saatlerinde yüzüne limon suyu sürer ve limonun içeriğinden dolayı görünmez olacağı kanısına vardıktan sonra bir bankayı soymak üzere harekete geçer. Bilim temelinden uzak bu eylem tabiki başarısız kalır ve Wheeler gün içinde kamera kayıtları sayesinde polisler tarafından tutuklanır.

Bu olay üzerine Kruger ve Dunning öğrenciler üstünde bir deney yapmaya karar verir. Deneyde 45 öğrenci bir sınava girer. Sınav sonrası her öğrenciye sınavının nasıl geçtiği sorulur ve cevaplar algılamada yanlılık eğilimini ortaya çıkarır. Soruların çoğuna yanlış cevap veren öğrenciler sınavının iyi geçtiğini hatta daha iyi günlerinde olsalar daha da başarılı olacaklarına inandıkları söyleminde bulunur. Başarı oranı %90 olan öğrenciler kendi başarılarına alçak gönüllü bir yaklaşımda bulunarak maksimum %70 oranını verirler. Tüm bu sonuçlar ve fizyolojik, psikolojik çalışmalar Dunning Kruger sendromunun metnini oluşturmasının üzerine konuyla ilgili yazdıkları bir makalede şu ifadeleri kullanırlar:

Cahillerin, beceriksizlerin, yeteneksizlerin ölçüsüzlükleri kendileriyle ilgili algılarındaki hatalardan; yüksek bilgi düzeyine sahip, becerikli, yeteneklilerin ölçüsüzlüğü ise diğer insanlarla ilgili algılarındaki hatalardan kaynaklanmaktadır.

Bunun yanında Dunning ve Kruger’in yaptığı araştırmalar bazı bulgular ortaya çıkarır. Örneğin niteliksiz insanların ne ölçüde niteliksiz olduğunu fark edememesi veya niteliklerini abartma eğiliminde bulunmaları gibi. Bu bulguların üzerine farklı bilim insanları tarafından yapılan 2003,2006 ve 2008 yıllarını kapsayan tüm araştırmalar doğrular nitelikte çıktı hatta konuyu daha da derinleştirdi. 2008 yılında yapılan bir araştırma antitez çıkarma yönünde amaç edinse de sonuç tamamen Dunning ve Kruger ile örtüştü.

dunning-kruger-etkisi

Dunning Kruger 101, Erişim:9.12.2021, Online erişilebilir: https://thekulak.substack.com/p/dunning-kruger-101

Bu grafik ise Dunning Krueger etkisini tanımlamakta sıkça kullanılır. Minimum bilgiye dayalı özgüven sınırının en yüksek olduğu nokta aptallığın zirvesi olarak adlandırılır. Bireyin bilgisinin arttığı noktada özgüveni düşmeye başlar ve bu nokta umutsuzluk çukurunu yansıtır. Daha sonrasında ise artan bilginin yanına deneyimlerinden de eklenmesiyle kişinin özgüveni yerine gelir ama asla aptallığın zirvesiyle aynı noktaya ulaşmaz. Bu noktada kişi bilinçli ve kontrollüdür.

Çevrenizde Durring-Kruger Sendromlu Biri Var mı?

Bunu anlamanın basit birkaç yolu var. Neredeyse hepsinin ortak özelliği her şeyi en iyi kendilerinin bildiği yönündedir. Bilgiyi küçümseme eğilimi göstermelerinin yanı sıra her olaya hazırlıklı gibi davranarak her görevi üstlenmekten kaçınmazlar. Başarısızlığı yok sayarlar. Yanlışları ortaya çıktığında aslında doğru olanı söylediklerini karşı tarafın onları yanlış anladığı söyleminde bulunurlar yani suçlayıcı davranış biçimini benimserler. Bertrand Russell şu sözüyle durumu özetleyebiliriz:

Dünyanın sorunu, akıllılar hep kuşku içindeyken aptalların küstahça kendilerinden emin olmasıdır.

Günümüz Dünyasında DK Etkisinde Kalmamak Ne Kadar Mümkün?

Eğitim kalitesinin arttırılmasıyla birlikte, ego savaşlarından uzaklaşılması ve bireylerin rakip kavramı yerine paylaşma, çoğaltma ve nitelendirme noktasında buluşması ve buna ek olarak sürekli okuma ve yeni bilgiler edinmede çocukluk yıllarında alt yapı oluşturulması yoluyla bu sendromdan uzaklaşabiliriz fakat ünlü filozof Bertrand Russell’ın belirttiği gibi Dunning Krueger etkisinden tamamen arınmış bir dünya düşünmek neredeyse imkânsız.

Kaynakça:

Dunning Krueger etkisi hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak için Spouts’ın yayımlamış olduğu belgesele göz atabilirsiniz.

Nurlum Yılmaz
Türk-Alman Üniversitesi KKW Fernweh✈

Bunlar da ilgini çekebilir

Abone Ol
Bildir
guest

4 Yorum
En çok oylanan
En yeni En eski
Satır içi geri bildirimler
Tüm yorumları gör

Daha Fazla Akademik