Yazar: 
30 Aralık 1842 – 24 Şubat 1910
Arkeolog, Müzeci, Ressam
30 Aralık 1942 yılında Osmanlı sadrazamlarından İbrahim Edhem Paşa ve Fatma Hanım’ın
ikisi kız, altı çocuğunun en büyüğü olan Osman Hamdi dünyaya geldi.
Entelektüel bir aile yapısına sahip olan Osman Hamdi,
1856’da Beşiktaş Mekteb-i Maarif-i Adliye okulunda yaptığı karakalem desen çalışmalarıyla çevresinin dikkatini çekti.
Henüz on sekiz yaşında Tercüme Odası memurluğuna getirilen Osman Hamdi Bey, babasının desteğiyle birlikte eğitimine devam etmek üzere Paris’e gitti.
Bir yandan eğitimini sürdürürken, diğer yandan da dönemin ünlü ressamı Gustave Boulanger’in resim derslerini takip etti. Aynı dönemde oryantalist tarzda eserler veren Jean-Léon Gérôme’un öğrencisi olmuş olabileceğinden söz edilse de, resmi kayıtlar ve sergi kataloglarında böyle bir bilgi yer almaz.
Süleyman Seyyid ve Şeker Ahmet Paşa’yla birlikte Türk resminin ilk kuşağını oluşturan Osman Hamdi Bey, Sultan Abdülaziz’in de ziyaretinde bulunduğu Paris Dünya Sergisini’nin komisyonunda görev almasından dolayı madalya kazandı.
Osman Hamdi Bey
Eğitimi ve sanat hayatını başarıyla devam ettiren Osman Hamdi Bey, Fransız kökenli
Agarithe ile evlendi. Bu evlilikten Fatma ve Hayriye adlarında iki kızı oldu.
Yurda döndükten sonra Mithat Paşa’nın maiyetinde Bağdat’a gitmek üzere görevlendirildi. Burada şehrin ruhunu yansıtan tablolar yaptı, aynı zamanda arkeoloji ile ilgilendi.
İstanbul’a ‘Saray Protokol Müdür Yardımcısı’ sıfatıyla dönerken, Viyana’da düzenlenen Uluslararası Sergi’ye komiser olarak atandı. Viyana’da tanıştığı ikinci eşinden Melek, Leyla, Ethem, Nazlı adlarında dört çocuğu daha dünyaya geldi.
Tekrardan İstanbul’a dönen Osman Hamdi Bey, bir yıl Kadıköy Belediye Başkanı olarak çalıştı.
Müze-i Hümayun (İmparatorluk Müzesi) müdürü olarak görev yaptığı sırada, günümüzde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olarak varlığını sürdüren, Sanayi-i Nefise Mektebi’nin müdürlüğünü de yapıyordu.
1907 yılında ziyarete açılan İstanbul Arkeoloji Müzesi’ni inşa ettirdi.
24 Şubat 1910’da Kuruçeşme’de vefat etti.
Ayasofya’da kılınan cenaze namazının ardından vasiyeti üzerine çok sevdiği Eskihisar’da toprağa verilmiştir.
Kaplumbağa Terbiyecisi
Osman Hamdi Bey, resmin yapılışından 37 yıl önce Bağdat’tayken, babasına yazdığı bir mektupta Tour de Monde dergisinin eline geçen sayısını zevkle okuduğunu belirterek teşekkür eder.
Derginin ilgili sayısında genellikle Koreli kaplumbağa terbiyecilerinden söz edilir.
Terbiyecilerin, küçük bir davulla çaldıkları ritim eşliğinde kaplumbağaların sıra halinde yürümesini anlatan metne, bu etkinliği betimleyen bir gravür eşlik eder. Söz konusu makale ve gravürün eser için ilham kaynağı olduğu düşünülür.
Tabloda kaplumbağaları düşünceli bir tavırla izleyen doğuya has giysiler içinde bir erkek figürü görülür. Elinde bir ney, sırtında vurmalı bir çalgı vardır. Önünde durduğu pencerenin üstünde
“Kalplerin şifası, Sevgiliyle [Hz. Muhammed (s.a.v)] buluşmaktadır.” yazılıdır.
Mekan olarak Bursa – Yeşil Camii’nin üst katında bulunan oda kullanılmış, erkek figürüne de Osman Hamdi Bey modellik etmiştir.
1 Mayıs 1916’da, Fransız Sanatçılar Derneği’nin düzenlediği ‘Salon‘ sergisinde sergilenmiştir.
Kaynakça:
- Pera Müzesi Arşivi
